कोरोनाभाइरसभन्दा घातक ‘फ्लू’ जसले ५ करोडको ज्यान लिएको थियो…

स्टीफन डॉलिंग, बीबीसी फ्यूचर

एक सय वर्ष पहिले पहिलो विश्वयुद्धको दौरान लगभग दुई करोड मानिस मारिए। जब युद्धको भुमरीबाट उभ्रिन पाएकै थिएन अचानक अर्को भयानक संकटले घेर्यो, र यो थियो फ्लूका प्रकोप।

‘स्पेनिश फ्लू’ भनेर चिनिने यो महामारी पश्चिमी मोर्चाका साना र भीड सैनिक प्रशिक्षण शिविरमा शुरू भयो। यी शिविरहरुमा र विशेष गरी फ्रान्सको सिमाना नजिकको खानीहरुमा भएका फोहोरका कारण यो रोग द्रुत रूपमा फैलियो।

यो युद्ध नोभेम्बर १९१८ मा अन्त्य भयो, तर भाइरस संक्रमित सेना घर फर्केसंगै अन्य क्षेत्रहरूमा यो रोग फैलियो। यस रोगका कारण धेरै मानिस मरे । ५ देखि १० करोड बीचमा स्पेनी फ्लुबाट मरेको विश्वास गरिएको छ। धेरै महामारी यसको पछि पनि विश्वमा फैलियो, तर त्यस्तो महामारी, यति घातक र व्यापक भएको छैन।

निमोनिया सबैभन्दा घातक साबित भयो

कोविड -१९ बाट मरेका धेरै न्यूमोनियाको शिकार भएका व्यक्तिहरू छन् । जसले भाइरससँग लड्न कमजोर शरीरको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई हावी बनाउँछ। यो कोविड -१९ र स्पेनिश फ्लू बीच समानता हो। यद्यपि कोविड -१९ संक्रमितहरूको मृत्यु दर स्पेनिश फ्लू भन्दा उल्लेखनीय रूपमा कम छ।

अहिलेसम्म, यस रोगबाट मर्ने धेरैजसो मानिसहरू बूढाबूढी वा रोग प्रतिरोध क्षमता कमजोर भएका व्यक्तिहरु छन्। त्यस्ता व्यक्तिहरूमा सजिलै संक्रमण हुन्छ र उनलाई निमोनिया हुन्छ। जसले उसको फोक्सोको क्षमतालाई प्रत्यक्ष असर गर्छ।

केही क्षेत्रहरू प्रकोपबाट जोगिए

जब स्पेनिश फ्लू फैलियो, विश्वमा हवाई यात्रा भर्खर सुरु भएको थियो। यो मुख्य कारण यो थियो कि त्यस समयमा रोगको प्रकोपबाट विश्वका धेरै देशहरू अछूत नै थिए। त्यतिखेर, यो रोग रेल र डुंगामा यात्रा गर्ने यात्रुहरूमार्फत मात्र फैलिए, त्यसैले यो रोग धेरै बिस्तारै फैलियो।

धेरै ठाउँमा स्पेनिश फ्लू पुग्न धेरै महिना र बर्ष लगायो। जब कि केहि स्थानहरूमा यो रोग लगभग पुग्नै सकेन। एक उदाहरणको रूपमा, अलास्का। यहाँका मानिसहरूले अपनाएका केही आधारभूत विधिहरूको कारणले यो रोग त्यहाँसम्म पुग्न सकेन।

यो रोग अलास्काको ब्रिस्टल खाडी क्षेत्रमा फैलिएन। त्यहाँका मानिसहरूले स्कूलहरू बन्द गरे, सार्वजनिक स्थानमा भीड जम्मा गर्न बन्द गरे र मुख्य सडकबाट गाउँतिर जाने सडकहरू बन्द गरे।

चीन र इटालीमा अहिले कोरोना भाइरस नियन्त्रण गर्न यस्तै तर आधुनिक विधिहरू अपनाइदैछ। भीडले भरिएका ठाउँहरूमा जान मानिसहरूलाई नियन्त्रण गरिएको छ।

अलग व्यक्ति – अलग भाईरस

डाक्टरहरूले स्पेनिश फ्लूलाई ‘इतिहासमा सब भन्दा ठूलो नरसंहार’ भनेर वर्णन गर्दछन्। यो मात्र होइन कि यति धेरै संख्यामा मारिएका पीडितहरू युवा र पूर्ण रूपमा स्वस्थ थिए।

कोरोना भाइरसबाट ठूलो खतरा बुढाबुढी र पहिलेदेखि नै बिरामी परेका व्यक्तिहरुमा रहेको पाइएको छ। र मृत्यु हुनेहरु अधिकांश ८० वर्षमाथि उमेरका छन्। (बीबीसीको सहयोगमा एचकेनेपाल डट कम)

हङकङमा कोरोनाभाइरस अपडेटः